Dyskusje to bardzo ważny element wszystkich kursów zawodowych. Wspierają interakcje, budują poczucie wspólnoty i uczestnictwa, potęgują zaangażowanie, pozwalają się dzielić informacjami i wiedzą. Dyskusje online wpływają na rozwój poznawczy, uczą krytycznego myślenia, dają czas na refleksję dotyczącą zagadnień poruszanych na kursie, ułatwiają naukę, zachęcają studentów, zwłaszcza tych nieśmiałych i obawiających się publicznych wystąpień, do wyrażania własnej opinii. Z drugiej jednak strony mogą sprawiać uczestnikom kłopoty i rodzić frustrację - radzenie sobie z dużą ilością informacji, przesiewanie nieistotnych wpisów i efektywne pisanie postów to umiejętności, których można się z czasem nauczyć.

Jak zatem wesprzeć uczestników kursu tak, by dyskusja przyniosła jak najwięcej pożytku?

1. Etap projektowania

Zaplanuj dużo czasu
Dyskusje online zajmują więcej czasu niż te “twarzą w twarz”. Wg Hortona 10-minutowa rozmowa odpowiada 20 minutom rozmowy przez Internet (np. konferencja Skype), 30 minutom czatu i 2 dniom dyskusji na forum. Projektując zatem ćwiczenie “z dyskusją” musisz oszacować ilość czasu, jaką ono zajmie. Może się bowiem okazać, że do realizacji założonego przez ciebie celu bardziej efektywny będzie np. czat lub, tam gdzie to możliwe, dyskusja w klasie.

Organizacja forum
W zależności od wykorzystywanej platformy e-learningowej różne mogą być funkcjonalności i odmiany forów, różnić się mogą sposobem organizacji wątków, możliwościami odpowiedzi i wyszukiwania. Jednak w dużej mierze to od ciebie zależy, co wybierzesz. Możesz rozważyć różne opcje:

• jedno forum na potrzeby całego kursu czy wiele forów odpowiadających różnym tematom (uwaga! na problem wyszukiwania istotnych informacji i gubienie się uczestników przy dużej ilości odrębnych forów),
• forum techniczne do rozwiązywania problemów związanych z oprogramowaniem czy sprzętem (uwaga! czy samodzielnie poradzisz sobie z moderowanie takiego forum czy będziesz potrzebować wsparcia?),
• forum typu “tablica ogłoszeń”,
• forum towarzyskie do dyskusji na tematy “rozrywkowe” (uwaga! czy i ty będziesz tam zaglądać czy będzie to strefa wolna od prowadzącego?).

Ustal zasady
Sposób odpowiadania na wypowiedzi i cytowania, zasady tworzenia nowych wątków, dzielenia się linkami czy dodawania załączników (np. ustalenie maksymalnej wielkości) dobrze jest określić na początku kursu. Możesz także opracować ogólne zasady i włączyć je do otwierającego posta (zwracanie się do siebie, np. po imieniu; że oczekuje się od studentów przestrzegania etykiety – możesz zamieścić link lub stworzyć własne zalecenia).

Temat dyskusji

Ciekawa dyskusja powinna zaczynać się od zachęcającego i atrakcyjnego tematu. Dyskusja na oczywiste tematy nigdy nie będzie zajmująca i może prowadzić do powielania komentarzy, a w rezultacie do znudzenia. Postaraj się tak skonstruować e-tywność, aby dyskutowany problem był wielopłaszczyznowy, a możliwości odpowiedzi na niego zróżnicowane. Upewnij się, że temat jest jasny i zrozumiały, pozwala innym odnaleźć się w dyskusji, zająć stanowisko i dotyczy głównego problemu poruszanemu podczas dyskusji.  Zastanów się, jaką wiedzę powinni zyskać uczestnicy na koniec i pamiętaj o tym, formułując pytania.

Istnieją pewne typy pytań, które pobudzają różne sposoby myślenia:

Ustal i ogłoś zasady, na podstawie których będziesz oceniać udział studentów w dyskusji

Studenci muszą wiedzieć, jak ich aktywność zostanie oceniona, by wypowiadać się w pożądany sposób (jakie są wyznaczniki właściwej wypowiedzi? Czy muszą opublikować określoną liczbę postów? Czy są jakieś terminy? Jak długie powinny być posty? Czy jakieś informacje powinni zawrzeć w poście lub do czegoś się odnieść?). Jeśli nie dasz im wytycznych, mogą źle zrozumieć twoje wskazówki, a to z kolei może rodzić frustrację i zniechęcać do nauki.

2.     Etap moderowania dyskusji

Powitanie
Każda większa dyskusja powinna mieć początek - powitanie i zachęcenie uczestników, wyjaśnienie celu dyskusji, wskazanie linków do powiązanych tematów, czy dyskusji to podstawowe elementy “wypowiedzi otwierającej” moderatora.

Bądź aktywny, lecz nie dominuj
Im częściej będziesz dyskutować, komentować, zachęcać do wzięcia udziału, podkreślać kreatywność, łagodzić nastroje i wchodzić w rolę adwokata diabla, tym większa szansa na aktywność uczestników zajęć. Ale wszystko z umiarem - wytykanie wszystkich najmniejszych błędów i wypaczeń, zwłaszcza na początku kursu, może spowodować onieśmielenie. Zamknij przeciągające się dywagacje, podsumowując wątek (lub poproś o to któregoś z uczestników), odpowiedz na zadane pytania jeśli nikt inny tego nie uczynił w określonym czasie.

Określanie własnego stanowiska
Masz prawo to zrobić, ale raczej w podsumowaniu dyskusji. Pamiętaj bowiem, że twoją rolą jest moderować, a więc wspierać uczestników w dyskusji, a nie przekonywać ich do własnego zdania. Zbyt wczesne określenie własnego stanowiska, szczególnie jeśli jest ono kontrowersyjne, może prowadzić do negatywnych skutków związanych z opisaną w poprzednim akapicie dominacją prowadzącego.

Problem “Zgadzam się z przedmówcą”
Musisz sobie poradzić z płytkimi wypowiedziami - zachęcaj do podawania przykładów, dowodów na poparcie stawianych tez. Jeśli wszyscy mają taki sam pogląd - graj adwokata diabła, stawiaj wyzwania - “a co jeśli...”, “udowodnij, że się mylę...”

Dr Jekyll i Mr Hyde
Fora dyskusyjne kursów, na które zapisują się osoby “z imienia i nazwiska”, wcale nie gwarantują, że zabraknie w nich sfrustrowanych pieniaczy. Czasem niewinna wypowiedź może pociągnąć za sobą lawinę żalów, pretensji, agresji. Zawsze zadaniem moderatora jest złagodzenie sytuacji, pomoc w rozwiązaniu problemu, ale bez angażowania się po którejś ze stron.
Skasowanie wypowiedzi naruszającej netykietę czy prawo to radykalne rozwiązanie, które sprawdza się tylko w ekstremalnych sytuacjach (i wymaga także wyjaśnienia przyczyn usunięcia wypowiedzi). Możesz wykorzystać także e-mail lub przesłać indywidualną wiadomość do autora w przypadku “podżegaczy” czy osób sprawiających kłopoty.

Przeplatanie (weaving, od ang. weave: pleść, tkać) a podsumowywanie
To dość charakterystyczne działania moderatora/ tutora. Czy się różnią? Podsumowanie to skrócona wersja wypowiedzi, podkreślająca główne punkty, argumenty. “Tkanie” jest bardziej twórcze - moderator wybiera fragmenty i układa je w nową wiadomość, tworząc powiązania nie zawsze oczywiste dla uczestników.
Jak przeplatać?

1. • zbierz wszystkie wypowiedzi np. kopiuj/wklej do nowego dokumentu,
   • przeczytaj je i podkreśl kluczowe elementy,
   • zidentyfikuje elementy łączące i sprzeczności,
   • podsumuj kluczowe elementy, wskazując na zgodności i sprzeczności, podając przykłady i odnosząc się do oryginalnej wypowiedzi,
   • dodaj swój pozytywny komentarz,
   • dodaj komentarz krytyczny,
   • pogratuluj,
   • opublikuj na forum, zachęcając do dalszej dyskusji.